Gürgen Ağacı Bakımı Nasıldır? Özellikleri Nelerdir?

Gürgen ağacının adını duyduğunuzda belki aklınıza hemen gelmeyebilir ama aslında birçok yerde karşınıza çıkmıştır. Mobilyalarda, parke döşemelerinde ve farklı birçok yerde mutlaka karşılaşmışsınızdır. Büyük bir bahçeniz varsa ve gürgen ağacı büyütmek istiyorsanız merak ettiğiniz her şeyi sizler için derledik;

Gürgen Ağacı Nedir?

Gürgen huşgiller ailesine ait sert ve sık dokulu odunuyla bilinen uzun ömürlü bir ağaçtır. Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika’nın ılıman bölgelerinde yaygın olarak bulunur. Ülkemizde de özellikle Karadeniz ve Marmara bölgelerinde kendine güzel bir yer edinmiştir. Ormanlarda, yol kenarlarında ya da geniş bahçelerde görebilirsiniz.

Gürgen’in en önemli özelliği sert, dayanıklı ve oldukça sıkı lif yapısına sahip olmasıdır. Bu yüzden mobilyadan marangozluk işlerine hatta spor salonlarındaki parke döşemelerine kadar birçok alanda kullanılır. "Gürgen gibi sağlam" tabiri de buradan gelir.

Gürgen Ağacının Kökeni Nereden Gelir?

Bugün Türkiye’de ve dünyanın pek çok yerinde yetişiyor olsa da ilk kez Avrupa'nın kuzey ve doğusunda bilhassa Alpler ve Karpatlar gibi dağlık bölgelerde ortaya çıkmış. Gürgenin doğal olarak yetiştiği coğrafyalar hem sağlamlık hem de hayatta kalma gücü kazandırmıştır. Zorlu iklim koşullarında hayatta kalabilmesi için gürgenin kökleri son derece güçlü odunuysa sert ve dayanıklı olmuştur.

Türkiye’de gürgen ağacını, genellikle Karadeniz’in ormanlık alanlarında görebilirsiniz. Rize, Artvin ve Trabzon gibi illerde, gürgen ağaçları bölgenin doğal yapısına uyum sağlamış ve zamanla bu topraklarda kök salmıştır. Bir yandan da gürgenin bulunduğu bölgelerde toprak erozyonunu engelleme gibi önemli bir görevi üstlendiğini söylememiz gerekir. Kökleri o kadar güçlüdür ki eğimli arazilerde bile toprağı tutarak kaymaların ve toprak kayıplarının önüne geçer.

Gürgen Ağacı Özellikleri Nelerdir?

Gürgenin en mühim özelliklerinden biri dayanıklı ve sert odun yapısıdır. Dolayısıyla yıllarca farklı iklim koşullarına dayanabilmesini kolaylaştırır. Özellikle mobilya yapımında inşaat sektöründe ve araba direksiyonları gibi dayanıklılık isteyen ürünlerin üretiminde kullanılır. Yüksekliği 25 metreye kadar ulaşabilir ve diğer ağaç türleriyle karşılaştırıldığında dallarının ve yapraklarının büyüme süreci oldukça hızlıdır. Yüksekliği ve geniş yapraklarıyla, gölgelik alanlar sağlayarak birçok hayvan ve bitki için yaşam alanı oluşturur.

Gürgen Ağacının Yaprak ve Çiçekleri

Yaprakları düzgün ve uzun olan gürgen ilkbaharda açar ve yaz boyunca bu yapraklar doğaya yeşil ton kazandırır. Çiçekleri de sararmış sarı-yeşil renkte açar. Ağaç üzerinde ince ince yerleşmiş kümeler şeklindedir ve erken bahar aylarında görülür. Toprak erozyonunu engelleme noktasında son derece başarılı bir ağaçtır. Kökleri eğimli toprakları tutarak kaymaları ve toprağın yerinden oynamasını engeller.

Gürgen Ağacı Ne Kadar Yaşar?

Bir gürgen ağacının yaşam süresi 100 yılın üzerindedir. Uzun yaşam süresi çevresindeki ekosistemde iyi bir etki yaratmaktadır. Yıllar içinde büyüyüp serpildikçe çevredeki ekosistem için büyük bir yaşam kaynağı haline gelir.

Yaprak Dökme Özellikleri

Gürgen ağacı yaprak dökme özelliği gösterir yani kışa yaklaşırken yapraklarını döker. Yaprakları döküldüğünde doğada yeniden çözünerek toprağın verimliliğini arttırır. Hem nemli hem de kuru topraklarda rahatça yetişebilir ama en iyi gelişimi gölgeleme ve nemli topraklarda gösterir. Aynı zamanda karasal iklimde bile sağlıklı bir şekilde büyüyebilir.

Gürgen Ağacı Türleri

Gürgen ağacının türleri büyüme ve fiziksel özellikleri bakımından farklıdır. Bazı türler belirli iklimlere ve topraklara daha iyi uyumludur diğerleri de daha dayanıklıdır. Aşağıda gürgen ağacının en bilinen türlerini görebilirsiniz;

·       Yavru Gürgen: Gürgen ailesinin en bilinen türlerindendir. Orta büyüklüktedir ve Asya’nın ılıman bölgelerinde yetişir. Yaprakları gri yeşil tonlarında olur ve sonbaharda güzel bir sarı yeşil rengi alır.

·       Amerikan Gürgeni: Amerikan gürgeni adından da anlaşılacağı gibi Kuzey Amerika’ya özgü bir türdür. Doğal ormanlarda ve ıslak topraklarda yetişir. Daha küçük boyutlarda gelişir ve 7-12 metreye kadar boylanabilir.

·       Asya Gürgeni: Asya gürgeni daha çok Uzak Doğu bölgesine özgü bir türdür ve Çin, Kore gibi ülkelerde doğal olarak yetişir. Yüksek bölgelerde ve serin iklimlerde bulunur. Yavaş büyür ama çok dayanıklıdır.

·       Dağ Gürgeni: Dağ gürgeni dağlık bölgelerde yetişen bir türdür. Japonya, Kore ve Çin gibi Asya ülkelerinin yüksek rakımlı alanlarında bulunur.

·       Kızıl Gürgen: Kızıl gürgen Güneydoğu Avrupa ve Küçük Asya bölgesine özgü bir türdür. Orta büyüklükte bir ağaç olan kızıl gürgen kayalık, taşlı ve kuru topraklarda yetişir.

·       Yüksek Gürgen: Yüksek gürgen daha dik ve uzun boylu bir gürgen türüdür. Doğal ormanlarda yetişir ve diğer gürgen türlerinden farklı olarak daha ince gövdeli ve uzun dal yapısına sahiptir. Büyüme hızı orta seviyededir ve yine bu tür de dayanıklıdır.

Gürgen Ağacı Bakımı Nasıl Yapılır?

Gürgen ağacının bakımı ne kadar dayanıklı ve uzun ömürlü bir ağaç olsa da doğru koşullarda büyümesi için biraz özen ister. Yetiştirme konusunda aşağıdaki bilgileri referans alabilirsiniz;

Doğru Yer Seçimi

Gürgen ağacı doğada nemli ve iyi drene edilmiş topraklarda yetişmeyi sever. Dolayısıyla gürgeninizi bahçenize dikmeden önce doğru yeri seçin. Gölgeyi sever ama tamamen gölgede büyüyebileceğini düşünmeyin. Sağlıklı gelişebilmesi için yarı gölge veya güneşli alanlar doğru olacaktır. Özellikle sabah güneşi ve öğleden sonra gelen gölgeyi seven bir ağaçtır.

Toprak Seçimi ve Sulama

Gürgen ağacınızın sağlıklı gelişebilmesi için toprak oldukça önemli bir faktördür. Nemli toprakları sever ama aşırı suyun durmasına da duyarlıdır. Toprak fazla killi veya suyun birikmesine neden olan bir yapıdaysa toprak yapısını iyileştirmek için kum veya organik madde ekleyebilirsiniz.

Sulama konusunda da dikkat edilmesi gereken husus gürgenin köklerinin suya batmamasının gerekmesi. Düzenli ve dengeli sulamayı sever, toprağın üst kısmı kurudukça sulamalısınız ama köklerin su içinde kalmaması için iyi bir drenaj da aynı zamanda sağlamanız lazım. Bilhassa yaz aylarında suya ihtiyacı artar bu yüzden sulama miktarına dikkat etmenizi tavsiye ediyoruz.

İlginizi Çekebilir: Manolya Çiçeğinin Bakımı Nasıl Yapılır?

Budama ve Temizlik

Gürgen ağacının budama işlemi, büyüme sürecinin sağlıklı bir şekilde devam etmesi için yapılır. Ölü ve hastalıklı dalların kesilmesi ağacın formunun korunmasını sağlamaktadır. Gürgen ağacının doğal büyüme şekli gölgelik ve yayvan bir yapı oluşturduğundan büyüdükçe dalların iç kısmı fazla yoğunlaşabilmekte. Bu durumda dalların arasındaki boşluğu açarak ağacın hava almasını sağlayabilirsiniz.

Gübreleme ve Beslenme

Gürgen ağaçları toprağından besin almaktan çok hoşlanır ama fazla gübreleme yapmayın. Orta düzeyde beslenme gereksinimlerine sahip bir ağaçtır ve fazla gübreleme kökleriyle birlikte toprağa zarar verecektir. Bunun yerine ilkbaharda organik gübreler veya kompost kullanarak toprağın besin seviyesini artırabilirsiniz. Azot, fosfor ve potasyum içeren gübreler sağlıklı bir şekilde büyümesini kolaylaştırır

Kışa Hazırlık ve Koruma

Gürgen ağacı soğuk hava koşullarına dayanıklıdır ama dondurucu kış aylarında köklerinin donmaması için bazı önlemlerden de bahsetmemiz lazım. Köklerin donmasının önüne geçmek için kış aylarında toprağın üst kısmını organik malçla kaplayabilirsiniz. Malç toprak sıcaklığını düzenler ve suyun buharlaşmasını engelleyerek ağacınızın kış boyunca nemini kaybetmemesini sağlayacaktır.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Gürgen Ağacının Büyüme Hızı Nedir?

Gürgen ağaçları hızla büyürler ve yılda 30-60 cm arasında uzama gösterirler ama bu büyüme hızı sağladığınız koşullara da bağlı.

Gürgen Ağacı Meyve Verir Mi?